در نشست متخصصین زنان و زایمان مطرح شد؛ بررسی روش جراحی در مداخلات درمان ناباروری، علل ناباروری در مردان

طب اصیل: روش جراحی در مداخلات درمان ناباروری، مورد بحث و بررسی دو متخصص زنان و زایمان و اورولوژی، قرار گرفت.
به گزارش طب اصیل به نقل از مهر، پیشرفت های زیادی که در سال های اخیر در تکنیک های جراحی جهت درمان مشکلات ناباروری اتفاق افتاده است سبب کاهش هزینه های درمان شده است به گونه ای که یک جراحی ساده سبب می گردد تا دیگر نیازی به استفاده از روش های گران قیمت درمان ناباروری نباشد و بیماران ساده تر از پیش صاحب فرزند شوند. در ششمین برنامه «پایان ناباروری» با حضور کارشناسان مرکز فوق تخصصی درمان ناباروری و سقط مکرر ابن سینا، نقش جراحی در درمان ناباروری مورد بحث و بررسی قرار گرفت.دکتر سهیلا عارفی جراح و فلوشیپ زنان، زایمان و ناباروری، با اشاره به اینکه به صورت معمول هر بیمار یکبار به تنهایی و یکبار هم به همراه همسرش یعنی به صورت زوج بررسی می شود، اظهار داشت: باید همیشه این را در نظر بگیریم که آیا بیمار از انجام عمل جراحی سود می برد یا خیر، ما نمی توانیم برای تمام بیماران یک نسخه کلی داشته باشیم و مبحث مهم تری که باید به آن توجه داشته باشیم این است که در چه مواقعی نباید جراحی صورت گیرد، گاهی اوقات در وضعیت هایی همچون آندومتریوز به سختی حاضر به جراحی مستقیم بیمار هستیم مگر در صورت وجود شرایط خاص. ازاین رو ما باید هر بیمار را با شرایط خودش مقایسه نماییم و در وضعیت باروری و درمان آن باید یک زوج را مورد بررسی قرار دهیم و بسنجیم که آیا عمل جراحی برای زوج در جهت درمان ناباروری مفید می باشد یا خیر.عارفی در مورد اقدام درمانی مناسب جهت باز شدن انسداد لوله های رحمی، اضافه کرد: این نکته بسیار مهم می باشد که ما بتوانیم با استفاده از تاریخچه قبلی بیمار و عکس رنگی تشخیص دهیم که انسداد لوله ها در داخل یا خارج از رحم است چون اگر انسداد عفونت های لگنی اتفاق افتد عملا نمی توان کاری انجام داد چونکه لوله ها به خاطر صدمه وارد شده دیگر عملکرد طبیعی خویش را ندارند و حتی امکان دارد در داخل این لوله، حاملگی خارج از رحم اتفاق افتد. از سویی مدت زمان درگیری لوله های رحمی هم مهم می باشد چونکه اگر همچون آندومتریوز، مزمن باشد و به صورت مداوم پیشروی کند ضایعه ای که بر روی لوله ها بوجود می آورد امکان دارد به تدریج بیشتر و بیشتر شود ازاین رو وضعیت بسته شدن لوله هم حائز اهمیت می باشد.وی افزود: متاسفانه اگر عکس رنگی نشان دهد که ضایعه در لوله رحمی بیمار آنقدر شدید می باشد که نه تنها بسته شده بلکه مایع هم در آن جمع شده است و یک فرآیند التهابی است که مداوم در جریان است، عمل جراحی به صورت برداشتن لوله های رحمی انجام می گردد.زیرا اگر با هر روشی چه به صورت طبیعی و چه با استفاده از IVF بخواهند آبستن شود این لوله های رحمی ملتهب و حاوی مواد سمی مانع از بروز حاملگی می شوند.عضو هیات علمی پژوهشگاه ابن سینا، با اینکه فیروم شایع ترین تومور خوش خیم رحم است و درصد قابل توجهی از زنان چه بارور و چه نابارور امکان دارد فیبروم داشته باشند، خاطرنشان کرد: در بعضی مواقع به هنگام حاملگی مشاهده می گردد که فرد مبتلا به فیبروم است البته فیبروم ها سبب ناباروری و سقط مکرر نمی شوند اما آنچه اهمیت دارد: اندازه، محل قرار گرفتن فیبروم، تعداد فیبروم و اثرات آن بر روی مخاط رحم و سابقه بیمار است. گاهی اوقات هم فیبروم ها خیلی بزرگ نیستند. اما جای مناسبی واقع نشده اند، ازاین رو بسیار مهم می باشد که هر بیمار در موقعیت خودش بررسی شود و در بیمارانی سقط مکرر دارند، با استفاده از IVF آبستن نشده اند و فیبروم هم دارند بهتر آن است که در این افراد هر عامل احتمالی که می تواند حاملگی را مخدوش کند از میان برداریم.عارفی تصریح کرد: یکی از بهترین روش ها برای برداشتن فیبروم لاپاروسکوپی است و آنچه بسیار اهمیت دارد این است که عمل جراحی توسط یک جراح و متخصص ماهر و با تجربه به خوبی صورت گیرد.این متخصص زنان، زایمان و ناباروری در مورد درمان بیماران مبتلا به کیست تخمدان، اظهار داشت: خیلی از کیست های گزارش شده هورمونی هستند یعنی اگر ما یک دوره داروی هورمونی به بیمار بدهیم این کیست کاملا برطرف می گردد. گاهی اوقات هم این کیست ها که به صورت شایع تری دیده می شوند، کیست های آندومتریوز هستند و بهتر است تا جایی که امکان دارد به آن ها دست نزنیم و با استفاده از داروهای هورمونی سایز آن ها را کوچک نماییم چونکه آندومتریوز یک بیماری التهابی است که کیست هم بوجود می آورد و به خودی خود می تواند ذخیره تخمدانی را کم کند.وی اضافه کرد: هم اکنون با عنایت به مطالعاتی که انجام شده است، اولویت آن است که حداقل تا سایز مشخصی به کیست آندومتریوز دست نزنیم مگر آنکه بیمار درد داشته باشد و یا علائم دیگری در کنار کیست، خویش را نشان دهد که نیاز به انجام لاپاروسکوپی باشد که البته جراح استکه باید تشخیص دهد کیستی نیاز به عمل دارد و یا نباید به آن دست زد.عارفی، ضمن اشاره به روش درمان افرادی که مشکلات رحمی همچون رحم دو شاخ دارند، تشریح کرد: برخی از موارد همچون فیبروم های زیر مخاطی، پولیپ، ضایعاتی که داخل رحم وجود دارد نه تنها به صورت فیزیکی بلکه به صورت مشکلات فولیکولی و در لانه گزینی تاثیر می گذارند، ازاین رو هیستروسکوپی یک روش بسیار مناسب برای برداشتن ضایعات است. البته در مورد فیبروم ها بهتر است بررسی دقیق تری صورت گیرد و با تشخیص جراح، روش هیستروسکوپی یا لاپاروسکوپی جهت برداشتن ضایعات رحمی انتخاب گردد.دکتر کاوه سلطان زاده جراح و متخصص اورولوژی و ناباروری مردان، در مورد کاربرد مداخلات جراحی در مردان، اظهار داشت: از انجام جراحی های مختلف در مردان اهداف متفاوتی دنبال می شود، مواقعی وجود دارد که کیفیت اسپرم فرد پایین آمده و هدف از عمل جراحی افزایش کیفیت اسپرم است همچون عمل جراحی وازکتومی، هیدروسل های شدید، بیضه های نزول نکرده. در بعضی مواقع بیماران دچار انسداد در راه خروج اسپرم می شوند یعنی اسپرم تولید می گردد اما نمی تواند خارج شود و ما امکان دارد با مداخلات جراحی بتوانیم این انسداد را برطرف کرده تا فرد بتواند به صورت طبیعی صاحب فرزند شود و بعضی از بیماران هم وجود دارند که ما می خواهیم برای روش های کمک باروری از آن ها اسپرم به دست آوریم و به همین منظور جراحی هایی را انجام می دهیم که بتوانیم از بیضه، اسپرم استخراج نماییم و جهت روش های IVF و IUI از آن استفاده نماییم.وی در ادامه ضمن اشاره به پیشرفت های زیادی که در سال های اخیر در تکنیک های جراحی اتفاق افتاده است، اضافه کرد: در نتیجه این پیشرفت ها بیماران می توانند بهره بیشتری از جراحی داشته باشند، همینطور روش های تشخیصی هم بهبود یافته است به گونه ای که ما می توانیم مواردی را که بیمار سود بیشتری از عمل جراحی می برد را بیابیم و اعمال جراحی را برای این افراد انجام دهیم. از طرفی دیگر با انجام این اعمال جراحی امکان دارد بتوانیم هزینه های بیمار را کاهش دهیم یعنی با یک جراحی ساده سبب می شویم تا دیگر نیازی به استفاده از روش های گران قیمت درمان ناباروری نباشد و بیماران ساده تر صاحب فرزند شوند.این متخصص اورولوژی و ناباروری مردان در مورد میزان تاثیر واریکوسل در ناباروری عنوان کرد: واریکوسل یک بیماری شایع در جامعه است و ۱۵درصد از مردان به آن مبتلا هستند. البته شیوع آن در ناباروری بالاتر است و ۵۰ درصد از افرادی که نازائی اولیه دارند و ۸۰درصد از مردانی که نازائی ثانویه دارند هم به واریکوسل مبتلا هستند و این بیماری از حدود ۱۰ سن سالگی در بیمار تولید می گردد و با بالا رفتن سن، امکان دارد شدت آن افزایش یابد؛ در واقع واریکوسل بیماری ای است که زمینه ژنتیکی دارد و در خانواده افراد مبتلا به واریکوسل امکان ابتلای افراد خانواده ۸ برابر نسبت به سایر خانواده ها شایع تر است.سلطان زاده در تشریح اینکه آیا روش های جراحی می توانند به مردان مبتلا به آزواسپرم کمک کنند یا خیر، اظهار داشت: آزواسپرمی یعنی هیچ اسپرمی در مایع منی وجود نداشته باشد و امکان دارد انسداد و یا موارد غیر انسدادی عامل آن باشد. در موارد غیر انسدادی از بیضه نمونه برداری می گردد و مهم ترین روش، روش میکروسکوپی است که باید با هماهنگی و در مراکز درمان ناباروری صورت گیرد. بعد از نمونه برداری باید نمونه به بخش جنین شناسی منتقل شود تا مشخص شود آیا در آن اسپرمی وجود دارد یا خیر که اگر اسپرم وجود داشته باشد فریز شده و برای استفاده برای روش های کمک باروری نگهداری می گردد و اگر نمونه فاقد اسپرم باشد، عمل را ادامه می دهیم و از نقاط دیگر هم نمونه برداری می نماییم.عضو تیم تخصصی مرکز درمان ناباروری ابن سینا با اشاره به اینکه حدود ۲ تا ۶ درصد از مردانی که قبلا لوله های خویش را بسته اند مجددا تصمیم به بچه دار شدن و باز کردن لوله های خود می گیرند، اضافه کرد: بسته به اینکه چه مدت از زمان بستن لوله ها گذشته باشد، موفقیت عمل جراحی در این بیماران متفاوت می باشد و اگر زمان زیادی از بستن لوله ها گذشته باشد، شانس موفقیت کاسته می شود. بهترین جراحی برای این افراد این است که دو سر لوله بسته شده را تمیز کرد و با استفاده از تکنیک های میکروسکوپی در مراکزی که تخصص کافی دارند پیوند مجدد زده شود تا راه لوله ها باز شده و انسداد برطرف شود.وی تصریح کرد: البته همیشه انسداد به دلیل عمل واریسلکتومی نیست و در بعضی جراحی ها امکان دارد این انسداد به صورت یک عارضه تولید شود. اگر فردی نخواهد عمل جراحی را انجام دهد با استفاده از روش جایگزین یعنی نمونه برداری از بیضه، اسپرم به دست می آوریم و برای روش های کمک باروری در این افراد از اسپرم به دست آمده استفاده می نماییم. موفقیت این عمل به میزان همکاری بیمار بستگی دارد یعنی فرد باید مراقبت های لازم را بعد از عمل جراحی انجام دهد که در ۹۹ درصد موارد لوله ها بعد از عمل باز می شوند و اسپرم به سمت بیرون جریان می یابد اما با گذشت زمان میزان موفقیت کمتر می گردد و به ۸۰ درصد می رسد که در ۵۰ تا ۶۰درصد موارد، فرد با انجام این عمل به صورت خود به خودی می تواند آبستن شود.سلطان زاده در مورد میزان پاسخگویی بیضه نزول نکرده به درمان جراحی، اظهار داشت: اگر تا زمان بلوغ درمان لازم جهت نزول بیضه صورت نگیرد خاصیت تولید اسپرم در بیضه از بین می رود و به همین علت حتما در بدو تولد باید بیضه نوزاد بررسی شود و عدم نزول آن تشخیص داده شده و تصمیم لازم جهت جراحی دریافت شود تا بیضه بتواند رشد خود و تولید اسپرم را حفظ کند. همینطور امکان دارد شیوع سرطان بیضه در افرادی که بیضه نزول نیافته دارند بیش از سایرین باشد ازاین رو عمل جراحی به تشخیص و درمان این افراد بسیار کمک می نماید.