پزشکی سلامت طب

تأیید اولین واکسن تک دوز تب دنگی در جهان

طب اصیل

به گزارش طب اصیل، از تهران آژانس ملی نظارت بهداشتی برزیل(ANVISA) در آخر نوامبر ۲۰۲۵، برای اولین بار در تاریخ پزشکی جهان، واکسنی تک دوز ضد تب دنگی را تأیید کرد؛ واکسنی با نام Butantan-DV که توسط انستیتوی بوتانتان در سائوپائولو توسعه یافته و می تواند اهمیت بالای ی در کنترل جهانی این بیماری ایفا کند.
این واکسن جهت استفاده در افراد ۱۲ تا ۵۹ ساله مجاز شده و خصوصاً برای کشورهایی با شیوع بالای تب دنگی و فشار گسترده بر نظام های سلامت، اهمیت ویژه ای دارد.
تب دنگی یک بیماری ویروسی منتقله از پشه Aedes aegypti است که با علائمی مانند تب بالا، درد عضلات و مفاصل، سردرد و خستگی شدید بروز می کند و در موارد حاد می تواند به تب خونریزی دهنده، نارسایی اندام ها و حتی مرگ منجر شود. گسترش دامنه جغرافیایی پشه ناقل، که قسمتی از آن به تغییرات اقلیمی نسبت داده می شود، این بیماری را طی سالیان اخیر به یکی از چالش های مهم بهداشت عمومی در سطح جهان تبدیل نموده است.
بنا بر اعلام انستیتوی بوتانتان، واکسن Butantan-DV بعد از حدود هشت سال پژوهش و انجام چندین مرحله آزمایش بالینی در برزیل توسعه یافته است. در مرحله نهائی این مطالعات که بالاتر از ۱۶ هزار داوطلب در آن شرکت داشتند، این واکسن توانست ۷۴٫۷ درصد محافظت کلی در مقابل موارد علامت دار تب دنگی ایجاد نماید و ۹۱٫۶ درصد در جلوگیری از موارد شدید بیماری مؤثر باشد. همینطور نتایج نشان میدهد واکسن در گروه سنی هدف، از بستری شدن در بیمارستان جلوگیری کرده است.
این واکسن از نوع چهارگانه است و ضد هر چهار سروتیپ ویروس تب دنگی طراحی شده است؛ موضوعی که از اهمیت بالایی برخوردار است، چونکه ابتلای مجدد به سروتیپ های متفاوت می تواند خطر بروز عوارض شدیدتر را افزایش دهد. نتایج اولیه مطالعات طولانی مدت هم حاکی از آنست که واکسن هم در اشخاصی که قبل تر به تب دنگی مبتلا نشده اند و هم در اشخاصی با سابقه عفونت، ایمنی قابل توجهی به وجود می آورد.
یکی از مزیت های اصلی Butantan-DV، تک دوز بودن آنست. واکسن های قبلی تب دنگی نیازمند تزریق دو دُز با فاصله زمانی چند ماهه بودند که اجرای برنامه های واکسیناسیون را، خصوصاً در مناطق محروم و دورافتاده، با دشواری مواجه می کرد. بگفته کارشناسان، واکسن تک دوز می تواند روند واکسیناسیون را تسهیل کرده و پوشش ایمن سازی را در جمعیت های پرخطر افزایش دهد.
تأیید این واکسن در شرایطی صورت گرفته که تب دنگی در سال ۲۰۲۴ بالاترین میزان شیوع جهانی خویش را تجربه کرده و بالاتر از ۱۴.۶ میلیون مورد مبتلا شدن و نزدیک به ۱۲ هزار مورد مرگ ومیر در جهان گزارش شده است. طبق آمارهای رسمی، حدود نیمی از این مرگ ها در برزیل رخداده است.
در همین جهت، وزارت بهداشت برزیل از امضای توافقی با شرکت چینی WuXi Biologics برای تولید حدود ۳۰ میلیون دُز از این واکسن تا سال ۲۰۲۶ اطلاع داده است؛ اقدامی که می تواند دسترسی گسترده تر به واکسن را در سطح ملی و بین المللی فراهم آورد.
کارشناسان حوزه سلامت، تأیید واکسن Butantan-DV را گامی مهم در جهت کنترل تب دنگی و کاهش بار بیماری در کشورهای درگیر می دانند و باور دارند این موفقیت می تواند مسیر جلوگیری از این بیماری را در سطح جهانی متحول کند.
خلاصه اینکه در مرحله غایی این مطالعات که بالاتر از ۱۶ هزار داوطلب در آن شرکت داشتند، این واکسن توانست ۷۴٫۷ درصد محافظت کلی در مقابل موارد علامت دار تب دنگی ایجاد نماید و ۹۱٫۶ درصد در ممانعت از موارد شدید بیماری مؤثر باشد. این واکسن از نوع چهارگانه است و ضد هر چهار سروتیپ ویروس تب دنگی طراحی شده است؛ موضوعی که از اهمیت بالایی برخوردار است، چراکه ابتلای مجدد به سروتیپ های متفاوت می تواند خطر بروز عوارض شدیدتر را افزایش دهد.

منبع: