همزمان با روزجهانی سکته مغزی مطرح شد کاهش سن سکته مغزی در ایران
به گزارش طب اصیل مدیر آموزش سازمان نظام پزشکی سکته مغزی را یکی از شایع ترین علت های مرگ و میر و دومین دلیل مبتلاشدن به ناتوانی های مغزی درایران معرفی نمود و اظهار داشت: برمبنای بررسی های انجام شده روزانه ۴۰۰ نفر در کشورمان گرفتار سکته مغزی می شوند و طبق آخرین آمار سالیانه ۱۵۰ تا ۱۶۰ هزار نفر در ایران گرفتار سکته مغزی می شوند که ۱۵ درصد آن منجر به مرگ شده و حدود ۳۰ درصد از این افراد زیر ۵۰ سال سن دارند.
دکتر محمدرضا عزیزی در گفت و گو با ایسنا، میانگین سن مبتلاشدن به سکته مغزی در ایران را ۵۰ سال دانست و اظهار نمود: این رقم ۱۰ سال کمتر از میانگین جهانی است و کاهش چشم گیر سن شروع سکته مغزی در کشور نشان دهنده اهمیت آن است. اگر درمان سکته حاد مغزی در چهار ساعت اولیه صورت گیرد، ۳۰ درصد بیماران بدون ایجاد عوارض و ناتوانی، بهبودی کامل خواهند یافت و بدین جهت راه اندازی مراکز جامع ویژه درمان سکته های مغزی، اهمیت زیادی دارد.
وی درباب سکته مغزی گذرا و علائم آن اظهار نمود: در سکته مغزی گذرا، توقف خون رسانی به مغز به صورت گذرا ایجاد می شود و فرد علامت های سکته مغزی را در کمتر از ۲۴ ساعت تجربه می کند؛ بعنوان مثال علامت هایی مانند گزگز، مور مور شدن و یا کرختی در صورت و دست و پا و حالت ضعف و فلجی را در دست و پا احساس می کند. البته معمولاً بیمار مبتلا به اختلال های گفتاری و بینایی مانند تاری دید هم می شود که این علائم معمولا برای چند ساعت ادامه دارد و خود به خود هم خوب می شود.
این متخصص مغز و اعصاب ضمن بیان آن که خیلی از افراد مسن احساس می کنند که گرفتار کاهش دید شده اند و معمولا آنرا به حساب ضعف جسمی می گذارند، اظهار داشت: در صورتیکه این حالت نشان دهنده سکته های مغزی گذرا است و افرادی که این علائم را داشته باشند، بیشتر از دیگران در معرض سکته مغزی قرار دارند. بدین جهت افراد مسن بهتر است با دیدن این علائم به پزشک بازگشت کنند که اگر مشخص شد شخص سکته مغزی گذرا داشته است، بررسی های لازم بر روی او صورت گیرد.
وی با اشاره به اینکه در بسیاری از موارد بیماری های قلبی و عروقی هم عامل سکته های مغزی است، اشاره کرد: بیماران قلبی_عروقی باید تحت درمان قرار بگیرند و در صورتیکه مشکل لخته خون را دارند، حتما از داروهای تجویز شده استفاده کنند، برای اینکه احتمال سکته مغزی را می کاهد.
مدیر آموزش سازمان نظام پزشکی در این خصوص که آیا نوار مغزی نشان میدهد که فرد گرفتار سکته مغزی گذرا شده است یا نه، افزود: معمولاً علائم نشان دهنده سکته مغزی در نوار مغزی دیده نمی گردد، اما در «ام.آر.آی» قابل تشخیص می باشد و اگر مشخص شود که قسمتی از مغز گرفتار لطمه شده است، دیگر به آن سکته مغزی گذرا نمی گویند، بلکه سکته کامل شمرده می شود.
وی با تاکید بر این که آزمایش ها و اکوی قلب به تشخیص سکته مغزی کمک می نماید، اظهار نمود: در ۸۰ درصد موارد، علت سکته مغزی نرسیدن خون به مغز است و یکی از دلیلهای شایع نرسیدن خون به مغز نیز بیماری های قلبی عروقی است. به همین دلیل بررسی های قلبی و عروقی بر روی بیمارانی که گرفتار سکته مغزی می شوند، انجام می شود. شایع ترین نوع بیماری های قلبی_ عروقی، آریتمی قلبی یا نامنظم بودن ضربان قلب است که موجب ایجاد لخته خون در قلب می شود و لخته هم ممکنست بوسیله عروق گردن به مغز برسد و موجب آمبولی و در نهایت سکته مغزی شود.
وی با اشاره به اینکه برای مداوای افرادی که گرفتار سکته مغزی می شوند زمان طلایی وجود دارد، اشاره کرد: متاسفانه در سیستم بهداشتی کشور ما عدم هماهنگی سیستم درمان و اورژانس و ناآگاهی مردم موجب می شود که این بیماران دیرهنگام به بیمارستان برسند و بدین جهت زمان طلایی را از دست می دهند. معمولاً زمان طلایی رساندن بیماری که گرفتار سکته مغزی شده به بیمارستان، بین سه تا پنج ساعت اولیه است که پزشک می تواند بیمارانی را که گرفتار سکته ایسکمیک هستند، با داروی TPA درمان کند. این دارو می تواند لخته را از میان ببرد. نکته قابل توجه آن است که امکان استفاده ازاین دارو فقط بین ساعت اولیه است، بدین سبب خیلی مهمست که بیمار سکته مغزی بلافاصله به مرکز درمانی منتقل شود.
وی با اشاره به اینکه عوامل گوناگونی احتمال سکته مغزی را می افزایند که بعضی از آنها قابل تغییر و برخی دیگر غیر قابل تغییر است، اضافه کرد: عوامل غیر قابل تغییر که تحت کنترل ما نیست، عبارتند از سن که معمولا در سنین بالای ۵۵ سال سکته های مغزی چند برابر می شود، جنسیت که بررسی ها نشان داده است که این عارضه در مردان بیشتر دیده می شود و ن‍ژاد.
بعضی از عوامل هم قابل تغییر است و ما می توانیم با کنترل آنها از سکته های مغزی پیشگیری نماییم که یکی از مهم ترین آنها فشار خون بالا است. بیشتر از ۶۰ درصد از مردم ایران از بیماری خود ناآگاه هستند و ممکنست فرد پس از سکته مغزی متوجه فشار خون شود، در صورتیکه اگر مردم بطور سالانه وضعیت سلامت خودرا کنترل کنند، بموقع متوجه این بیماری می شوند و تحت درمان قرار می گیرند و جلوی عوارض آن نیز گرفته می شود.
این متخصص بیماری های مغز و اعصاب یکی از عواملی را که موجب افزایش فشار خون می شود، مصرف زیاد نمک معرفی نمود و افزود: بررسی های انجام شده نشان داده است مردم ما سه برابر بیشتر از میزان استاندارد جهانی نمک مصرف می کنند. بالا رفتن فشار خون در ایجاد بیماری ها بسیار مؤثر است و در نهایت با سکته مغزی ارتباط مستقیمی دارد. میزان مورد نیاز بدن انسان به نمک حدود پنج گرم در روز است، که در رژیم غذایی سنتی مردم وجود دارد و بدین جهت لازم نیست که سر هر سفره ای نمکدان بگذاریم.
وی در مورد راه های پیش گیری از سکــته مغزی، اظهار داشت: پیــشگیری از سکته مغزی با دو صورت اولیه و ثانویه انجام می شود. پیشگیری های اولیه شامل عوامل خطرسازی است که باید اهتمام نماییم آنها را کاهش دهیم. در کشورهای پیشرفته بخش مراقبت های ویژه سکته مغزی «استروک یونیت» وجود دارد که متاسفانه این مراکز هنوز در کشور ما خیلی جا نیفتاده است.
وی با اشاره به اینکه رسیدگی به بیمارانی که گرفتار سکته مغزی شده اند، نیازمند کارهای گروهی و هماهنگ پزشکی است، اضافه کرد: باید همه امکانات برای تشخیص و مداوی بیماران مانند رادیولوژی، ام آر ای و مراقبت های ویژه سکته مغزی وجود داشته باشد، ضمن آن که دارو گران است و بیماران برای تهیه آن، با محدودیت های زیادی روبرو هستند.
عزیزی با اشاره به اقدامات چند سال اخیر وزارت بهداشت برای راه اندازی این مراکز مراقبت های مغزی اظهار داشت: هم اکنون حدود ۷۵ بیمارستان در سطح کشور در چارچوب کد ۷۲۴ و با استفاده از مدیریت درمان سکته مغزی در کشور مشغول خدمت رسانی هستند؛ ولی با عنایت به آمار بالای سکته های مغزی در کشور، راه اندازی این مرکز باید با قدرت و شتاب بیشتری صورت گیرد، برای اینکه هزینه کردن در بخش استروک یونیت یک نوع پیشگیری است و شاید در سال های اول دولت در این رابطه متحمل هزینه های زیادی شود، اما جلوی هزینه های زیاد ناشی از عوارض سکته های مغزی را می گیرد و بطور کلی پیش گیری از سکته های مغزی از نظر اقتصادی هم با صرفه تر از درمان است.
این متخصص مغز و اعصاب در مورد پیش گیری از تکرار سکته های مغزی می گوید: بیماران برای پیش گیری از بروز باردیگر سکته مغزی باید مواردی را رعایت نمایند و توجه داشته باشند که استعمال دخانیات به تشدید بیماری های قلبی، عروق مغزی و فشار خون بالا کمک می نماید. عامل دیگر، استرس است که می تواند به عوامل خطر سکته مغزی مانند فشار خون بالا، بیماری های قلبی، دیابت و بیماری عروق مغزی کمک نماید. ورزش و فعالیت های بدنی به فرد کمک می نماید تا وزن متناسب خودرا حفظ نموده و سطح کلسترول و فشار خون خودرا پایین بیاورد. پرهیز از مصرف الکل و نمک و همین طور مصرف مواد غذایی سالم مانند ماهی، سبزیجات و غلات هم از بروز سکته های مغزی پیشگیری می کند.
او در آخر اشاره کرد: کنترل دقیق بیماری هایی نظیر فشارخون بالا، دیابت، چربی خون بالا از اهمیت بسزایی برخوردار و در پیش گیری از سکته های مغزی بسیار موثر است. همچنین کم آبی یکی از دلیلهای بروز سکته مغزی است و لازم است افراد در طول روز شش تا هفت لیوان آب مصرف کنند.
منبع: طب اصیل
