در گفت و گو با قائم مقام علوم پزشکی شیراز مطرح شد؛ کوچک شدن سیستم راهکار رفع چالش های بخش درمان

طب اصیل: شیراز سال هاست بعنوان یکی از قطب های درمان ایران و در مواردی منطقه نام خودرا ثبت و جایگاهش را تثبیت کرده است؛ بااینکه در سال های اخیر و خصوصا پس از اجرای طرح های پزشک خانواده و نظام سلامت، چالش ها بیشتر و عمیق تر و تاثیرگذارتر شد.
به گزارش طب اصیل به نقل از ایسنا، شاید بزرگترین چالش موجود در بخش درمان، که نه تنها شیراز بلکه سراسر کشور را فراگرفته، نبود توازن بین منابع و هزینه ها است؛ هزینه هایی که پس از اجرایی شدن طرح نظام سلامت و بار شدن بیشتر از ۹۰ درصد هزینه های درمان بر دوش دولت، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی را گرفتار دشواری های بسیاری کرده است.
کمبود شدید منابع مالی و عقب ماندن بیمه ها از پرداخت هزینه های درمان و معوق شدن کارانه ی پرسنل بخش درمان، بخشی از مشکل محسوب می شود؛ مشکلی که در سیستم مدیریتی پزشک محور وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، هر روز بزرگتر و پیچیده تر شد.
سیستم درمان در سراسر جهان با چالش مواجه است
قائم مقام دانشگاه علوم پزشکی شیراز، سه شنبه ششم آذر، در جمع دبیران و سردبیران رسانه های استان فارس، به چالش های سیستم درمان پرداخت و به برخی پرسش های مطرح در این نشست هم اندیشی پاسخ داد.
دکتر منصور کشفی، با قبول مواجهه سیستم بهداشت و درمان با چالش های جدی، اظهار داشت: نظام بهداشت و درمان نه تنها در ایران بلکه در جهان، حتی در کشورهای توسعه یافته، همواره با چالش روبرو بوده است.
او با تاکید براینکه ایران اسلامی را باید متناسب با شرایط ویژه ی آن دید و ارزیابی کرد، اظهار داشت: یکی از مسائل چالش برانگیز در سیستم درمان، کمبود منابع مالی است؛ همین سوژه که در تمام سیستم دولتی وجود دارد، موجب شد برنامه ریزان در برنامه چهارم توسعه بر ضرورت کوچک شدن بدنه دولت تاکید کند؛ بااینکه این سوژه محقق نشد.
کشفی اظهار داشت: بر طبق استانداردها حداکثر باید هفتاد درصد از کل منابع مالی صرف پرسنل شود حال آنکه امروز و در دانشگاه علوم پزشکی شیراز این عدد به حدود نود و هفت درصد می رسد؛ پس برای کاهش هزینه ها باید به دنبال کوچک کردن بدنه سیستم بود.
کسری بودجه میلیاردی دانشگاه علوم پزشکی
به گزارش طب اصیل به نقل از ایسنا، بررسی ها نشان داده است که پس از آموزش و پرورش در استان فارس که حدود ۷۰ هزار نفر نیروی انسانی در اختیار دارد- که البته بخش اعظمی از آن نیروی اداری است نه آموزشی و پرورشی- دانشگاه علوم پزشکی شیراز یعنی سیستم بهداشت و درمان در فارس، بیشترین تعداد نیروی انسانی را در اختیار دارد.
بر این اساس سالانه میلیاردها تومان کسری بودجه در سیستم تراز مالی دانشگاه علوم پزشکی مشاهده می شود، موضوعی که امروز بزرگترین چالش مدیریتی پیش روی مسئولان و تصمیم سازان حوزه بهداشت و درمان فارس است.
کشفی در این خصوص با تایید وجود کسری بودجه قابل توجه در دانشگاه علوم پزشکی شیراز، اظهار داشت: خوشبختانه برنامه ریزی و تلاش های انجام شده طی یکسال گذشته، ثمر بخش بوده و در ۶ ماه اول امسال به نسبت ۶ ماه اول پارسال شاهد کاهش ۱۴۰ میلیارد تومانی هزینه ها بوده ایم؛ این هزینه ها مدیریت شده است.
مراکز آموزشی علوم پزشکی شیراز تجمیع می شود
او با تاکید براینکه کاهش هزینه ها نشان داده که می توان با مدیریت صحیح چالش های مالی را به حداقل ممکن کاهش داد، اظهار داشت: یکی از مباحث مهم مد نظر، تجمع مراکز آموزشی و پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی است؛ هم اینکه طرح آماده، نقشه طراحی و برای تامین منابع باز چاره اندیشی شده است.
کشفی اظهار داشت: ما می توانیم بدون تحمیل هزینه به دولت و با استفاده بهینه از اموال و انجام تهاتر با شرکت های معتبر دارای توان فنی تخصصی و اجرایی مناسب، در یک پروسه زمانی مشخص، پردیس دانشگاهی علوم پزشکی شیراز را راه اندازی نماییم.
او البته اعتقاد دارد اقدامات در بخش بهداشت، طی یکسال گذشته به سمت مطلوبیت بیشتر سوق داشته و شاهد بازرسی ها و نظارت دقیق تر و تاثیرگذارتر در این بخش بوده ایم، بااینکه در این بخش، سراسر کشور اقدامات مطلوبیت خوبی دارد.
به گزارش طب اصیل به نقل از ایسنا، یکی از مسائل مبتلا به بخش درمان در شیراز و استان فارس که پس از اجرای طرح نظام سلامت تشدید شد، هجوم بیماران به بخش دولتی سوبسید دهنده بود!! امروز شمار زیادی از بیماران به سبب هزینه های اندک درمان در بخش دولتی، تمایلی به دریافت خدمت از بخش خصوصی ندارند و همین سبب تراکم بیماران در مراکز دولتی شیراز و فارس شده است.
تحمیل ۹۵ درصد هزینه درمان به دولت
کشفی باز با قبول وجود این مشکل، اظهار داشت: در استانداردهای نظام سلامت، میزان سهم پرداخت هزینه ها هفتاد به سی است، یعنی حداکثر هفتاد درصد هزینه توسط سیستم دولتی پرداخت می شود، حال آنکه پس از اجرای طرح سلامت، بیشتر از ۹۵ درصد هزینه درمان به دولت تحمیل شد.
او افزود: این امر اصلی ترین دلیل بروز شکاف بین بخش دولتی و خصوصی در تعداد مراجعان و خدمات گیرندگان بود و فشار مضاعفی را به دولت و سیستم بهداشت و درمان وارد کرد؛ حال آنکه اگر سیستم ارجاع به خوبی و به درستی اجرا شده بود، این مشکل بروز نمی کرد.
کشفی با اشاره به اینکه همین معضل در بخش دارو هم وجود دارد، اظهار داشت: البته در زمان تصویب و اجرای طرح سلامت، قرار بود سهمی از یارانه های نقدی به بهداشت و درمان تعلق گرفته و هزینه ها تامین گردد، اما افزایش تعداد مراجعان و محقق نشدن بحث تامین منابع، طرح را گرفتار مشکل کرد.
بیمارستان های دولتی با سطح اشغال تخت بالا اما زیان ده
او اظهار داشت: در دنیا وقتی سطح اشغال تخت بیمارستانی به ۳۵ تا ۴۰ درصد می رسد، سود دهی محقق خواهد شد، حال آنکه امروز در بعضی بیمارستان های دولتی تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی شیراز علیرغم اینکه سطح اشغال از ۹۶ درصد هم گذشته، ترازها نشان از زیان دهی دارد.
کشفی اشاره کرد: تداوم حرکت سیستم درمانی در استان فارس و شیراز مدیون کادر درمانی است، کسانیکه گاهی ۹ ماه کارانه را طلبکار هستند!!
شیراز قطب درمان اما فاقد صنعت پزشکی
به گزارش طب اصیل به نقل از ایسنا، صاحب نظران اعتقاد دارند که شیراز بعنوان قطب پزشکی، تنها در بحث نمایش خدمات تخصصی و فوق تخصصی این حوزه توانمند شده و ارتقا یافته است، حال آنکه به بخش صنعتی پزشکی کم توجهی مفرطی مشهود است؛ بطوریکه در استان فارس و شیراز صنایع تولید دارو، تجهیزات پزشکی و کالاهای مورد نیاز این بخش، به تعداد انگشتان یک دست هم نیست!!
بااینکه حرکت هایی با عنوان شرکت های دانش بنیان در حوزه پزشکی انجام و گاهی اخباری درباب اختراع و تولید کالاهای پزشکی باز در رسانه ها انتشار یافت، اما طی سال های گذشته تابحال همچنان بخش پزشکی در حوزه تجهیزاتی وابستگی شدید وجود دارد.
این در شرایطی است که شیراز در حوزه دانشگاهی، از شهرهای سرآمد کشور شمرده می شود اما متاسفانه بخش قابل توجهی از فارغ التحصیلان رشته های مهندسی دانشگاه شیراز، به دلایل مختلف خصوصا نبود بسترهای مناسب برای فعالیت های تخصصی در رشته های مختلف، جلای وطن کرده یا به سایر استان ها یا به سایر کشورها مهاجرت می کنند.
حال آنکه اگر هم افزایی لازم بین دانشگاه ها در شیراز وجود داشت، با فراهم کردن بسترهای سرمایه گذاری مبتنی بر نیازهای موجود، امکان احداث صنایع در رابطه با بخش پزشکی، در استان فارس و شیراز با بهره گیری از نیروی انسانی متخصص در تمام رشته ها، وجود داشت.
قائم مقام دانشگاه علوم پزشکی شیراز قبول دارد که بخشی از چالش های موجود در بخش درمان، به سوژه تجهیزات پزشکی و دارو و هزینه های سنگین آن بر می گردد، اما معتقد می باشد که حرکت به سمت دانشگاه های نسل سوم زمانی موثر خواهد بود که دانشگاه های نسل یک و دو، بعنوان زیرساخت، کامل شده باشد.
وی در عین حال از تلاش های سیستماتیک نظیر بخش نامه های در رابطه با مسائل پژوهشی و تولید مقالات برای تسهیل این حرکت آگاهی داد و اظهار داشت: تعاملاتی با بنیاد نخبگان استان فارس باز داشتیم و امیدواریم که بتوانیم در این بحث هم گام هایی برداریم.
کاهش تصدی گری دولت؛ شاه کلید حل مشکلات
به گزارش طب اصیل به نقل از ایسنا، از نگاه صاحب نظران، یکی از اشکالات بزرگ سیستم دولتی خصوصا دانشگاه علوم پزشکی، تولی گری اقدامات اجرایی است؛ حال آنکه سیستم باید به دنبال برنامه ریزی، سیاست گذاری، نظارت و پایش باشد.
واگذاری تصدی گری، زمینه کاهش قابل توجه هزینه ها و ارتقاء کیفی خدمات را هم به شکل قابل قبولی فراهم خواهدنمود و سیستم دولتی باز می تواند توان خودرا در برنامه ریزی، هدایت و نظارت، صرف کند و در توزیع عادلانه خدمات و امکانات، حرکتی جدی انجام دهد.
کشفی با اشاره به اینکه در زمانی با اعتبار ۱۴ هزار میلیارد تومانی تمام سیستم بهداشت و درمان کشور به شکل مناسبی مدیریت می شد اما امروز علیرغم اعتبار ۳۸۰ هزار میلیارد تومانی، چالش های جدی در تامین منابع مالی داریم.
او اظهار داشت: تنها چاره این چالش، کاهش تصدی گری دولت است؛ بنا بر این حرکتی در دانشگاه علوم پزشکی شیراز هم شروع شده تا بخشی از مراکز نمایش دهنده خدمات درمانی به بخش خصوصی واگذار شده و دانشگاه ناظر و پایش کننده خدمات باشد.
کشفی با تصریح اینکه شاه کلید حل بخشی از مشکلات امروز بخش درمان، کاهش تصدی گری دولت می باشد، اظهار داشت: با واگذاری بیمارستان ها و درمانگاه ها به شرکت های توانمند، از حجم منابع انسانی و بخش اعظمی از هزینه های جاری کاسته خواهد شد.
خروج اساتید تمام وقت از سیستم دولتی چالش محسوب نمی شود
به گزارش طب اصیل به نقل از ایسنا، طی ماه های اخیر، خروج تعدادی از اساتید تمام وقت دانشگاه علوم پزشکی، نظرات را به خود جلب کرده است؛ وجود این نگرانی که با خارج شدن اساتید بنام از مراکز تحت پوشش علوم پزشکی، سطح کیفی خدمات تخصصی و فوق تخصصی با افت مواجه شود، پایه این نگرانی ها به حساب می آید.
قائم مقام دانشگاه علوم پزشکی شیراز در این خصوص اظهار داشت: در تمام دانشگاه های علوم پزشکی سراسر کشور، اساتید تمام وقت دانشگاه، امکان داشتن مطب در خارج از سیستم دولتی را دارند؛ امروز معاون وزیر هم مطب شخصی دارد.
کشفی اظهار داشت: تنها در دانشگاه علوم پزشکی شیراز و با نگاه انسان دوستانه، به جهت اینکه مردم آزار نبینند، اساتید تمام وقت، خارج از سیستم دولتی فعالیت نمی کردند.
او با تصریح اینکه طی ماه های اخیر در این سوژه تجدید نظر شده است، اظهار داشت: اول اینکه ماندن اساتید تمام وقت، هزینه ها را بالا می برد و دوم اینکه باید به دینامیکی شدن سیستم توجه داشت؛ اساسا اساتید متخصص و فوق تخصص جوان و توانمندی در دانشگاه علوم پزشکی هستند که وجود آنها نمی گذارد کیفیت خدمات افت داشته باشد.
کشفی افزود: از طرفی اساتید تمام وقت دانشگاه هم این حق را دارند که بتوانند خارج از دانشگاه فعالیت شخصی داشته باشند و از این بحث منتفع هم شوند.
او قبول کرد که در ابتدای این حرکت، چالش هایی وجود خواهد داشت اما امید دارد که با جایگزین شدن اساتید جوان، خلاء با سرعت پر میگردد.
به گزارش طب اصیل به نقل از ایسنا، یکی از مباحث مد نظر در سیستم سلامت خصوصا در فارس و شیراز، بحث پزشک خانواده و حواشی آن بوده است.
سیستم ارجاع الزامی برای کارآمدی بخش درمان است
کشفی اعتقاد دارد که خدمات درمانی الزاما باید بر پایه سیستم ارجاع نمایش شود، اگر سیستم ارجاع به شکل صحیح، هدف مند و دقیق، در تمام سطوح اجرا شود، به حتم منافع آن به همه خواهد رسید.
این استاد دانشگاه علوم پزشکی شیراز با اشاره به اینکه در بحث بهداشت و درمان، همچنان نیازمند فرهنگ سازی و ارتقاء آگاهی های فردی و اجتماعی هستیم، اظهار داشت: بیشتر شهروندان در کشور پزشکی را حاذق می نامند که تعداد داروی بیشتری برای آنان نسخه کند.
کشفی اشاره کرد: متاسفانه هنوز این باور وجود دارد که پزشک متخصص یا فوق تخصص یا مرکز درمانی فعال در مراکز استان ها یا مرکز کشور، توانمندی بهتری داشته و خدمات مطلوب تر و تاثیرگذارتری نمایش می دهند، حال آنکه شاید یک متخصص فعال در شهری کوچک، به لحاظ دانش تخصصی، در سطح کیفی بالایی قرار داشته باشد.
به گزارش طب اصیل به نقل از ایسنا، چالش های حوزه های بهداشت و درمان، به سبب تاثیر مستقیم بر سلامت و بهره وری جامعه، اهمیت بالایی دارد؛ به حتم برنامه ریزی دقیق در این حوزه و کوشش برای توزیع عادلانه خدمات و امکانات، ارتقا توان تخصصی در حوزه مهندسی پزشکی و تولید دارو و تجهیزات پزشکی مورد نیاز، در کنار تربیت نیروی انسانی بسیار مهم می باشد.