نگاهی به چالش های یک بیماری غیرواگیر؛ طعم تلخ یک بیماری شیرین

طب اصیل: به گزارش طب اصیل، دیابت با شیوع یک نفر از هر ۱۰ نفر، سهم بالایی از بار بیماری های غیرواگیر در دنیا دارد.
به گزارش طب اصیل به نقل از مهر، دیابت که از آن بعنوان بیماری سبک شهرنشینی هم یاد می شود، بعد از توسعه زندگی شهری شیوع بسیار زیادی بین مردم داشته است. کم تحرکی، چاقی، استعمال سیگار، الکل، رژیم های غذایی فرآوری شده رایج امروزی و همینطور کاهش مصرف میوه، سبزی و غذاهای سالم از مهم ترین علل شیوع دیابت ذکر شده است. فدراسیون بین المللی دیابت و سازمان بهداشت جهانی در سال ۱۹۹۱ و در پاسخ به رشد روز افزون دیابت در دنیا، روز ۱۴ نوامبر (۲۳ آبان) را به نام روز جهانی دیابت نامگذاری کردند. دیابت در جهان دیابت بعنوان یکی از مهم ترین دلایل مرگ و میر و بیماری در سراسر دنیا، بار اقتصادی سنگینی بر سیستم بهداشت و درمان تحمیل می کند. بنابراین، انجام مداخلات مبتنی بر جمعیت به منظور جلوگیری از بروز دیابت، افزایش تشخیص زودرس، تغییر در شیوه زندگی و استفاده از مداخلات دارویی جهت جلوگیری یا تأخیر در پیشرفت عوارض ناشی از بیماری بسیار حائز اهمیت می باشد. طبق آمار بهداشت جهانی شیوع دیابت در بزرگسالان جهان ۸.۸ درصد است، که از این تعداد حدود ۹۰ درصد آن دیابت نوع ۲ است. بر مبنای آمارهای ثبت شده، سالانه تنها در ایالات متحده حدود ۲۰۰ هزار نفر به علت عوارض دیابت می میرند. این بیماری شایع ترین علت بیماری های قلبی عروقی، سکته ها، نارسایی کلیه، کوری و قطع اندام است. بیماران مبتلا به دیابت دو برابر افراد عادی مبتلا به بیماری قلبی شده و دو برابر افراد عادی به علت بیماری قلبی فوت می کنند. دیابت یک بیماری مزمن ناتوان کننده به حساب می آید که عوارض بسیاری مانند صدمه های قلبی عروقی، چشمی، کلیوی، زخم های دیابتی و نابینایی را به همراه دارد و هزینه های فراوانی را هم بر خانواده ها و جامعه تحمیل می کند. البته نکته امیدوارکننده در رابطه با دیابت اینست که این بیماری با روش های پیشگیرانه و درمانی قابل مهار است. سازمان بهداشت جهانی هم در هدف گذاری های خود اظهار امیدواری کرده که شیوع آن تا سال ۲۰۲۵ میلادی متوقف شود. دیابت در ایران آمارها نشان داده است که شیوع دیابت در کشور، به طرز نگران کننده ای رو به افزایش است. آمارهای رسمی، شیوع بیماری دیابت در ایران را طی ۵ سال، با رشد ۳۰ درصدی نشان داده است. بر طبق این آمار در سال ۱۳۹۵ شیوع دیابت در کشور ۱۱ درصد بوده که در سال ۱۴۰۰ به حدود ۱۴ درصد افزایش پیدا کرده است. آخرین بررسی های وزارت بهداشت هم در این حوزه نشان می دهد، بیشتر از ۱۴ درصد جمعیت بالای ۲۰ سال کشور یعنی چیزی حدود ۷ میلیون نفر ایرانی به دیابت مبتلا هستند و این روند رو به افزایش در آینده نزدیک به بیشتر از ۱۰ میلیون نفر مبتلا خواهد رسید؛ و این تازه جدا از آمار ۱۵ تا ۲۰ درصدی ابتلاء به عارضه پیش دیابت در جمعیت کشور است که بزودی خیلی از آنها به دیابت مبتلا خواهند شد. بنابراین کارشناسان این حوزه اعتقاد دارند که برای بهبود این روند در کشور ضروری است تا سیاستی در جهت آگاهی رسانی افراد اتخاذ شود و در عین حال روش های درمانی مطلوبی برای مبتلایان به این بیماری در نظر گرفته شود. داروهای متداول تا امروز داروهای ضد دیابت فراوانی برای کنترل و درمان این بیماری تولید و روانه بازار دارویی کشورها شده است و تحقیقات برای داروهای مؤثرتر هم همچنان ادامه دارد. هم اکنون داروهای خوراکی ضددیابت در پنج دسته طبقه بندی می شوند که از مهم ترین آنها میتوان به گلی بن کلامید، متفورمین، آکاربوز، پیوگلیتازون و رپاگلینید اشاره نمود. انسولین، اگزناتید، لیراگلوتاید، سماگلوتاید، پراملینتاید هم از مهم ترین داروهای غیرخوراکی مورد استفاده در درمان دیابت هستند که البته در سالهای اخیر تحقیقات گسترده ای برای تولید نمونه خوراکی این داروها هم در جهان انجام شده است. خوشبختانه کشور ما در این سال ها با تلاش محققان صنایع دارویی کشور موفق به تولید خیلی از این داروها شده که دسترسی بیماران به این داروها را به شکل قابل توجهی تسهیل کرده است. امروزه داروهای مختلفی با استفاده از روش های متعدد برای کنترل و درمان بیماری دیابت ساخته شده که هر روز هم بر تعداد آنها افزوده می شود. کشور ما هم در این خصوص طی این سال ها سهم قابل قبولی را در تولید این داروها داشته است که یکی از جدید ترین آنها «گلیمپراید» است. گلیمپراید یک داروی خوراکی است که در کنار رژیم غذایی و ورزش برای درمان دیابت نوع ۲ استفاده می شود. این دارو از دسته سولفونیل اوره ها بوده که با بقیه داروهای این دسته در نوع اتصال به رسپتور ATP-Sensetive k+ channel متفاوت می باشد. این دارو در نهایت منجر به تحریک ترشح انسولین می شوند. گلیمپراید جزو سولفونیل اوره های طولانی اثر است و عوارض قلبی عروقی آن کمتر از سولفونیل اوره های کوتاه اثر ( مثل گلی¬کلازید) است ولی ریسک هایپوگلایسمی با طولانی اثرها بیشتر است. آگاه سازی یک نیاز اساسی باآنکه پیشرفت های دارویی قابل قبول بوجود آمده در پیشگیری، کنترل و درمان دیابت در کشور غیرقابل انکار است اما باید به این نکته هم توجه داشت که آموزش و آگاه سازی عموم مردم نسبت به این بیماری، نقش بسیار زیادی در کاهش شیب ابتلاء به دیابت در کشور دارد. این آموزش باید مشتمل بر سبک زندگی سالم، راه های پیشگیری از ابتلاء، نشانه های اولیه بیماری، انجام آزمایش های غربالگری و درمان بموقع و اصولی باشد. هم اکنون اختلاف بین برآوردهای انجام شده در مورد تعداد مبتلایان به دیابت و تعداد مبتلایان ثبت شده نشان داده است که خیلی از افراد مبتلا به دیابت و پیش دیابت در کشور وجود دارند که خود هم از وضعیت سلامت خود بی خبر هستند. تشخیص بموقع و مبادرت به درمان ابتدایی و اصولی این افراد در این مرحله، می تواند از بروز خیلی از صدمه های آتی و تحمیل هزینه های گزاف به نظام سلامت کشور جلوگیری نماید. ازاین رو ضروریست تا نهادهای حاکمیتی بعنوان تصمیم گیران نظام سلامت کشور، در کنار سیاستگذاری برای تأمین و تولید داروهای مؤثر، برنامه ریزی مدونی در جهت آموزش و آگاهی رسانی عمومی هم داشته باشند.

منبع: طب اصیل